CHO VAY LÃI NẶNG TRONG GIAO DỊCH DÂN SỰ

Ngày 24/12/2021, Nghị quyết 01/2021/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng và xét xử vụ án hình sự về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự chính thức có hiệu lực.

Đây là Nghị quyết đầu tiên trong năm 2021 của Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao và đồng thời là Nghị quyết đầu tiên hướng dẫn áp dụng về tội danh này.

Trước đây, việc áp dụng tội danh này được giải đáp thắc mắc tại Công văn 212/TANDTC-PC ngày 13/09/2019 của Toà án nhân dân tối cao. Nhưng vì Công văn chỉ mang tính chất tham khảo nên việc áp dụng về tội danh này còn chưa thống nhất. Nay với việc ban hành Nghị quyết 01/2021/NQ –HĐTP này sẽ tháo gỡ vướng mắc, mang tính bắt buộc tạo nên sự thống nhất khi áp dụng tội danh này.

Về cơ bản, Nghị quyết mang tính chất quy phạm hoá tinh thần của Công văn bởi vì những quy định của Nghị quyết cũng đã được TANDTC giải đáp tại Công văn 212 trước đây.

Cùng điểm qua những quy định đáng chú ý tại Nghị quyết:

Thứ nhất, về khoản tiền thu lợi bất chính được xác định là số tiền lãi vượt quá mức lãi suất cao nhất theo quy định của BLDS và các khoản thu trái pháp luật khác của người  vay. Khoản tiền này sẽ được trả lại cho người vay, trừ trường hợp người vay sử dụng tiền vay vào mục đích bất hợp pháp (như đánh bạc, mua bán trái phép chất ma tuý, lừa đảo chiếm đoạt tài sản…). Và việc xác định mức độ chịu trách nhiệm hình sự của người phạm tội sẽ căn cứ vào chính số tiền thu lợi bất chính này.

Thứ hai, người vay tham gia vụ án với tư cách người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan. Người vay trong trường hợp này đã tự nguyện xác lập giao dịch dân sự trái pháp luật, cụ thể là đã chấp nhận mức lãi suất vượt quá mức lãi suất được quy định tại BLDS với người cho vay. Nên không thể xác định tiền lãi người vay phải trả là tài sản bị người cho vay chiếm đoạt mà đây là khoản thu lợi bất chính do phạm tội mà có của người cho vay. Đồng thời, tội danh này thuộc chương XVIII Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế. Vậy nên khách thể bị xâm phạm trong trường hợp này là những quan hệ xã hội đảm bảo sự ổn định và phát triển của kinh tế chứ không phải quan hệ sở hữu. Nên việc xác định người vay với tư cách là người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan trong vụ án cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự là đúng bản chất.

Thứ ba, những khoản tiền được tịch thu sung công quỹ nhà nước khi xử lý vụ án bao gồm: khoản tiền, tài sản khác dùng để cho vay; tiền lãi tương ứng với mức lãi suất theo BLDS đã thu của người vay; tiền, tài sản khác có được từ việc sử dụng tiền lãi và các khoản thu bất hợp pháp khác.

Thứ tư, đối với những trường hợp cho vay hoặc thu lợi bất chính bằng tài sản khác (không phải là tiền) thì phải được quy đổi thành tiền tại thời điểm chuyển giao tài sản vay.

Thứ năm, về hình phạt. Xem xét áp dụng hình phạt tiền là hình phạt chính đối với người thực hiện hành vi phạm tội. Trường hợp phạm tội có tính chất chuyên nghiệp, hoạt động dưới hình thức băng, ổ nhóm thì xem xét áp dụng hình phạt tù là hình phạt chính và trong trường hợp này, xem xét áp dụng hình phạt bổ sung là phạt tiền.

________________________________________________________________________________

Hãy để lại tin nhắn hoặc liên hệ Việt Nhật theo những cách thức sau để được tư vấn:

• Facebook: Văn Phòng Luật Sư Việt Nhật LLP

• Youtube: Văn phòng Luật Sư Việt Nhật LLP

• Email: luatsuvietnhat@gmail.com

• Hotline: 037 5244 218

Địa chỉ:

- Văn phòng: 965/42c Quang Trung, Phường 14, quận Gò Vấp, TP.HCM.