Bao nhiêu tuổi sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự

Ở Việt Nam, căn cứ vào thực tiễn chống tội phạm và trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm của các nước khác, luật hình sự xác định tuổi 14 là tuổi bắt đầu có năng lực trách nhiệm hình sự và tuổi 16 là tuổi có năng lực trách nhiệm hình sự đầy đủ. Theo Điều 12 Bộ luật Hình sự, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác. Đây là những tội phạm mà chủ thể của những tội phạm này đòi hỏi phải là người “đủ 18 tuổi trở lên”.

Điều 12 xác định: “Người từ đủ 14 tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này”.

Như vậy, điều luật giới hạn phạm vi các tội cũng như phạm vi loại tội phạm mà người từ đủ 14 tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu TNHS. Theo đó, ở độ tuổi này, người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội chỉ phải chịu TNHS về tội phạm được quy định tại 28 điều luật đã được xác định và phải thuộc trường hợp tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Trong 28 điều luật này có:

– 8 điều thuộc Chương các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người;

– 6 điều thuộc Chương các tội xâm phạm sở hữu;

-  5 tội thuộc Chương các tội phạm về ma tuý;

– 9 tội thuộc Chương các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng (2 tội xâm phạm an toàn giao thông; 4 tội trong lĩnh vực công nghệ thông tin, mạng viễn thông và 3 tội xâm phạm trật tự công cộng).

Lưu ý: Trước đây, trong các Bộ luật Hình sự năm 1985 và 1999, việc xác định TNHS của người từ đủ 14 tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi được gắn với loại tội phạm. Bộ luật Hình sự năm 1985 quy định: “Người từ đủ 14 tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về những tội nghiêm trọng do cố ý.”; Bộ luật Hình sự năm 1999 quy định: “Người từ đủ 14 tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng”. So sánh các quy định này với quy định tương ứng trong Bộ luật Hình sự năm 2015 có thể thấy, Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định cụ thể và có sự giới hạn hơn phạm vi các tội phạm mà người ở độ tuổi từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự